1.Փակագծերում տրվածներից ընտրել այն բառը, որը նախադասության մեջ կունենա փոխաբերական իմաստ:
Բնակատեղին հետզհետե ընկղմվեց գիշերային խավարի մեջ:
Ձորի վրա ծիծեռնակի կիսաքանդ բույնն էր կախվել անպաշտպան:
Երեկո էր, երբ իշխանը իր զորքերով մտավ այդ անծանոթ աշխարհը:
Ամպամած երկնքից անձրևն էր մաղում շիկացած հողին:
Ջրի ափին ինձ է նայում ծաղկած դաղձը:
Անտրտունջ է լացկան ուռին` կանգնած առվի եզրին:
Դու եկար սպիտակ շորերով, երբ վշտահար երեկոն էր իմ սրտում:
2.Յուրաքանչյուր շարքում ընդգծիր 5 բառակապակցություն, որոնք փոխաբերական իմաստ ունեն:
ա.Թթու դեմք, կծու արտահայտություն, խաղաղ ծով, քար անտարբերություն, սև կակաչ, միամիտ հայացք, խոր լռություն, սև սիրտ, վերջին կետ, փայլուն մակերես:
բ. Սառը ջուր, ծանր խոսք, խոր փոս, ծով համբերություն, հետաքրքիր խաղ, բաց սիրտ, չար աչք, մաքուր թուղթ, գորշ կյանք:
3. Հետևյալ բառերի համար գտնել հոմանիշ դարձվածքներ:
ծաղրել-ձեռք առնել
վատանալ- ձեռից գնալ
օգնել- ձեռք տալ
հասկանալ- գլխի ընկնել
մեռնել- շունչը փչել
անտեսել- ականջի ետև գցել
ծուլանալ- ձեռքերը ծալել
ուրախանալ- ձեռքերը շփել
ճարպիկ- դարմանի տակի ջուր
թանկ- կրակի գին
էժան- ջրի գին
4. Տվյալ դարձվածքները փոխարինել պարզ հոմանիշներով:
աչքը լիանալ-լացել
ականջի հետև գցել-մոռանալ
արյունը դլխին խփել
անկողին ընկնել-քնել
բերանը ջուր առնել-լռել
բերանը բաց մնալ-զարմանալ
գույնը գցել-վատանալ
գետինը մտնել-ամաչել
ծեր աղվես-
փափախը գետնով տալ
5.Ընդգծել առօրյա խոսակցական բառերը, որոնց փոխարեն հաճախ օտարաբանություններ ենք գործածում:
Հեռուստացույց, համերգ, ներկայացում, դույլ, հանդիսական, դահլիճ, աքցան, որսորդ լճափ, ապերասան, , ճամպրուկ, վերնաշապիկ, բաճկոն, կոճգամ, հյութ,պատշգամբ, պաղպաղակ, նարինջ, անձրևանոց, ճարպիկ, հերակալ, սուրճ, սրճեփ, սրճարան, կաթսա, թեյ, թեյնիկ, ափսե, ապակի, պատճեն, երշիկ, սոսինձ, պայուսակ, զամբյուղ, թթվասեր, կարկանդակ, խոհանոց:
6. Քանի հնչյունափոխված բառ կա նախադասության մեջ:
Առվի եզրին կանգնած՝ նա հանկարծ նկատեց դստեր՝ ջրերի վրայով վազող կարմրավուն ծաղկազարդ գլխաշորը:
7.Ընդգծի՛ր այն բառերը, որոնց մեջ կա քար արմատը:
Սալաքար, պայքար, կայծքար, որձաքար, քարտեզ, քարատակ, քարբ, Պորտաքար, քարտուղար, նախշքար, երկնաքար, քանքար:
8. Յուրաքանչյուր արմատով կազմել երկուական բարդ բառ` դարձնելով այն առաջին և վերջին բաղադրիչ;
Ծառ-ծառատունկ, տոնածառ
գործ-գործակատար ,փայտագործ
մարդ-մարդաշատ, տղամարդ
դաշտ-դաշտավայր,կանաչադաշտ
եղբայր-հորեղբայր,եղբայրասպան
տուն-տնատեր,մեծատուն
սեղան-սեղանատամ
ջուր-ջրամբար,
հող-հողագործ
օրինակ՝ տոնածառ-ծառուղի
9.Գտնել հականիշ զույգերը (5 զույգ):
ա) ծանրախոհ, փութաջան, ծիծաղ, ողբ, զառամյալ, ծնունդ, թեթևամիտ, ալարկոտ, երիտասարդ, մահ
Ծիծաղ-ողբ, ծանրախող-թեթևամիտ, զառամյալ-երիտասարդ, ծնունդ-մահ,փութաջան-ալարկոտ։
բ) կամովին, սանձարձակ, լայնախոհ, կայուն, ակամա, նեղմիտ, զուսպ, խախուտ, լի, փուչ
Լի-փուչ, նեղմիտ-լայնախոհ, զուսպ-խախուտ,կամովին-ակամա, սանձարձակ-կայուն։
գ) ինքնավստահ, կայտառ, անագի, անուշ, պարկեշտ, վարանոտ, տրտում, պոչավոր, դառնահամ, անամոթ:
Անուշ-դառնահամ, պարկեշտ-անամոթ, վարանոտ-ինքնավստահ, պոչավոր-անագի, կայտառ-տրտում։
10. Համապատասխանեցրու հայկական առածների սկիզբն ու ավարտը։
ա. աղոթքն իր տեղը 1. անտերին՝ գելը
բ. զուռնեն էնտեղ փչիր 2. որտեղ լսող կա
գ. հացը տաշտիցդ վերցրու 3. փախլավան ուրիշը կերավ
դ. տերովին տերն է տարել 4. թուրն իր տեղը
ե. ալյուրը մենք մաղեցինք 5. ընկերը՝ գյուղիցդ
աղոթքն իր տեղը փախլավան ուրիշը կերավ
զուռնեն էնտեղ փչիր որտեղ լսող կա
11. Առաջադրանք 42, 43 Հայոց լեզու 8 դասագրքից
42.Տրված բառերը գրի՛ր տեքստում հանդիպող հոմանիշների փոխարեն: Տրված և ստացված տեքստերը համեմատի՛ր:
Ստորերկրյա, հասունանալ, արժենալ, գործածել, նշել, հարկ, միայն, նաև, վայր, ջերմուկներ, գրեթե, հասցնել, ողջ, տեսանկյուն, գործել, քարածուխ, լավագույն, բարձրադիր, ջեռուցել:
Պետք Է ասել, որ ստորեկյա տաք ջրերի օգտագործման տեսակետից ամբողջ աշխարհին օրինակ Է տալիս փոքրիկ Իսլանդիան: Նրա մայրաքաղաքում ածուխ ու նավթ համարյա չեն օգտագործում: Նրանց ջերմոցներում մենակ մրգեր ու բանջարեղեններ չեն հասնում, այլ մանդարին ու կիտրոն էլ կա: Հանքային ամենալավ աղբյուրներից մեկը մեր Ջերմուկն է: Այդ բարձր տեղը վառելիք բերելը շատ թանկ Է նստում: Եթե ձմռանը Ջերմուկն էլ տաքացնեն հանքային ջրով, առողջարանները կաշխատեն տարվա բոլոր եղանակներին:
43.Ընդգծված բառերը, բառակապակցություններն ու արտահայտաթյունները փոխարինի՛ր իմաստով մոտ (հոմանիշ) բառերով, բառակապակցություններով ու արտահայտություններով:
Ցած իջնելն ավելի դժվար էր, քան վեր բարձրանալը: Լոնդոնում գոյություն ունի մի ակումբ, որի անդամներն ապրում են հին տներում ու դղյակներում և չեն օգտագործում այն, ինչ հայտնաբերվել է 1500 թվականից հետո: Վերջերս ակումբից վտարվեցին նրա երկու անդամները, որովհետև նրանք իրենց բնակարանում հեռախոս էին անցկացրել:
Բոլոր հիմքերը կան ենթադրելու, որ առաջին հեռավոր առևտրական ուղիներն անցնում էին ոչ թե ցամաքով, այլ գետերով:Անտարկտիդան մեր մոլորակի վեց մայր ցամաքներից մեկն է:Երկրի վրա մարդու հայտնվելուց միլիոնավոր տարիներ առաջ Անտարկտիդայում տաք էր, աճում էին արևադարձային բույսեր, թափառում էին ահռելի կենդանիներ:
Ալժիրում, Սիդի Բել Աբաս փոքրիկ քաղաքի մոտ, թանաքի մի լիճ է գտնվում: Այդ լճում ոչ մի կենդանի չկա: Ջուրը միայն գրելու համար է պիտանի:
Կրկեսի Ժաննա անունով փիղն զբոսնում էր ավստրիական Կլադենֆուրտ քաղաքի փողոցներից մեկում: Հանկարծ նա մի մկնիկ նկատեց ու փախուստի դիմեց: Այդպիսի ուրիշ դեպքեր էլ են հայտնի: Պատահել է, երբ փիղը վախեցել է ծովային ոզնուց կամ խոզից:
ԱՄՆ-ի Օրիգոն նահանգի ծովափնյա ջրերում մի արտասովոր ձուկ կա, որը երկու զույգ աչք ունի: Աչքերի մի զույգր նայում է վեր, մյուսը` վար: Տեղացի ձկնորսները վկայում են, որ չորս աչքերի շնորհիվ ձուկը վտանգավոր գիշատիչներից կարողանում է խուսափել:
Ալլա Առաքելյան 